W RODBUK mogą deponować dane badawcze pracownicy naukowi, doktoranci i studenci uczelni współtworzących projekt: Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie, Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki, Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Uniwersytetu Pedagogicznego Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie po założeniu indywidualnego konta Deponującego.
Przed pierwszym deponowaniem danych w RODBUK należy założyć konto używając adresu poczty w domenie swojej uczelni. W sekcji „Zdeponuj dane w repozytorium swojej uczelni” należy wybrać właściwą uczelnię. Nastąpi przekierowanie do strony uczelnianego serwera uwierzytelniania, gdzie trzeba się zalogować. Po zalogowaniu nastąpi przekierowanie z powrotem do witryny RODBUK – podczas pierwszego logowania należy sprawdzić poprawność wprowadzonych danych, zaakceptować regulamin i kliknąć „Utwórz konto”. Konto zostanie utworzone. Po weryfikacji i nadaniu uprawnień przez Data Stewarda można rozpocząć deponowanie danych w RODBUK. Weryfikacja konta powinna zająć około 1 dzień roboczy.
W zakładce znajdują się opisy danych badawczych zdeponowanych przez samego autora:
Opublikowany – liczba opublikowanych zbiorów danych badawczych
Nieopublikowany – liczba nieopublikowanych zbiorów danych badawczych
Wersja robocza – liczba wprowadzonych zbiorów danych badawczych, jeszcze przed przesłaniem do weryfikacji przez Data Stewarda,
W recenzji – zbiór danych został przesłany i jest weryfikowany przez Data Stewarda
Metadane to podstawowe informacje o danych badawczych (autor, tytuł, słowa kluczowe, instytucja finansująca, dyscyplina naukowa, licencja itd.) ułatwiające odnalezienie, wykorzystanie i zarządzanie danymi.
W RODBUK jest stosowany otwarty standard opisu metadanych Dublin Core
Wszystkie publikowane metadane spełniają wytyczne podane przez OpenAIRE. W RODBUK stosowane są zasady FAIR, co oznacza, że dane są:
Findable – możliwe do znalezienia
Accessible – szeroko dostępne
Interoperable – intereoperacyjne, łatwe do odczytu i przetwarzania zarówno przez ludzi, jak i komputery
Reusable – możliwe do ponownego wykorzystania.
Każdemu zdeponowanemu zbiorowi danych zostaje przyznany identyfikator DOI (Digital Object Identifier). Aktywacja numeru DOI następuje po weryfikacji przez Data Stewarda zdeponowanych danych, w momencie opublikowania pierwszej wersji zbioru danych.
Zgodnie z wytycznymi instytucji finansujących badania naukowe, dane badawcze należy zapisywać w formatach otwartych (np. OpenDocument, png, flac, WebM, html, css), powszechnie dostępnych i bezpłatnych z wyjątkiem sytuacji, kiedy konwersja plików z oprogramowania specjalistycznego do otwartego może wpłynąć na jakość zapisanych w nich danych. Wówczas w dołączonym do danych pliku README należy opisać, jakiego oprogramowania trzeba użyć do ich otwarcia.
Preferowane formaty plików w RODBUK
Dobrą praktyką jest dodanie do zbioru danych pliku README.txt, który zawiera podstawowe informacje dotyczące udostępnianych danych. Te informacje są niezbędne do zrozumienia i prawidłowej interpretacji danych.
Przykładowy plik README
Do RODBUK można przesłać pojedynczy plik o maksymalnej wielkości 4 GB. Przesyłanie większych plików wymaga użycia tokena API, który można wygenerować pod kontem użytkownika wybierając Token API a następnie utwórz Token (jest on ważny przez rok), oraz skryptu dostępnego na GitHub. Przed zdeponowaniem dużych plików prosimy o kontakt z administratorem RODBUK.
Deponowanie i udostępnianie danych badawczych w RODBUK nie jest związane z żadnymi opłatami.
Koszty przechowywania danych w RODBUK ponosi instytucja/uczelnia, w której zatrudniony jest Deponujący. Dokładne informacje udzielane są przez Data Stewardów danej instytucji.
Korzystanie z danych badawczych zdeponowanych w RODBUK jest bezpłatne dla wszystkich zainteresowanych.
Aby uzyskać szczegółową informację na temat możliwości wprowadzania ewentualnych zmian do zdeponowanych zbiorów danych, zaleca się kontakt z Data Stewardem na własnej uczelni.
W ramach jednego zbioru danych można stosować różne rodzaje dostępu do poszczególnych plików (por. Czy można stosować różne rodzaje dostępu do poszczególnych plików w ramach jednego zbioru danych?). Dostęp do pliku może być objęty embargiem czasowym określonym w momencie deponowania danych lub Ograniczony/Restricted permanentnie z możliwością uzyskania dostępu do niego od autora zbioru danych (poprzez kontakt mailowy). Dostęp do pliku objętego embargiem zostaje automatycznie odblokowany wraz z jego upływem. Maksymalny okres embarga stosowany w RODBUK to 36 miesięcy.
Tak, można stosować różne rodzaje dostępu do poszczególnych plików w ramach jednego zbioru danych.
W RODBUK istnieją 3 rodzaje dostępu do plików w zbiorze danych:
Publiczny/Public – możliwy dla wszystkich użytkowników RODBUK-a.
Ograniczony/Restricted – limitowany z możliwością uzyskania dostępu do konkretnego pliku/ów poprzez kontakt mailowy z jego Deponującym.
Objęty embargiem/Embargoed – możliwy (automatycznie) po upływie określonego czasu przez Deponującego zbiór danych (max. okres embarga stosowany w RODBUK wynosi 36 miesięcy).
Tak, można deponować dane stanowiące podstawę artykułu naukowego przed opublikowaniem samego artykułu.
Maksymalny okres embarga w RODBUK wynosi 36 miesięcy.
Opublikowany zbiór danych nie podlega usunięciu z RODBUK. W szczególnych przypadkach, takich jak naruszenie praw autorskich i innych praw własności intelektualnej, podejrzenie o popełnienie plagiatu, istnieje możliwość jego wycofania. W tym celu należy zwrócić się do Data Stewarda danej instytucji. Wycofanie zbioru danych obejmuje usunięcie wszystkich składających się na niego wersji. Publicznie dostępne pozostają podstawowe informacje dotyczące usuniętego zbioru (tzw. tombstone), czyli cytowanie i powód usunięcia danych. Pełny opis metadanych pozostaje widoczny jedynie dla osób, które posiadają role systemowe umożliwiające wycofanie zbioru.
Deponujący ponosi pełną odpowiedzialność za zamieszczone dane badawcze oraz za ewentualne naruszenie praw autorskich i majątkowych osób trzecich, oraz praw pokrewnych.
Tak, ale pod warunkiem, że identyfikator DOI (Digital Object Identifier) nie ulegnie zmianie (tj. pozostanie ten, który został nadany oryginalnie przy deponowaniu zbioru danych).
Tak, pod warunkiem, że Deponujący posiada zgody pozostałych współautorów na deponowanie danych badawczych w RODBUK w formie pisemnych oświadczeń.
Wystarczy, że opis zdeponuje jeden z autorów. Jeśli pozostali również dodadzą opisy dotyczące tej samej publikacji, zostaną one usunięte przez Data Stewardów danej uczelni/instytucji.
Zdeponowany zbiór danych ma nadaną domyślnie licencję CC 0. W razie konieczności udostępnienia zbioru danych na innej licencji można dokonać zmiany. Jeżeli zaproponowane licencje nie spełniają wymagań Deponującego, jest możliwość wyboru tzw. licencji niestandardowej, w której należy określić warunki, na jakich zbiór danych będzie udostępniony.
Dane badawcze co do zasady powinny być tak otwarte, jak to możliwe i zamknięte na tyle, na ile jest to konieczne, dlatego w RODBUK zalecane jest wybranie jednej z otwartych licencji Creative Commons (dla plików) oraz licencji GNU GPL i GNU LGPL (do programów komputerowych).
Narodowe Centrum Nauki rekomenduje, aby dane badawcze były udostępnianie zgodnie z warunkami licencji Creative Commons CC0 1.0 (przekazanie do Domeny Publicznej) lub CC BY (Uznanie autorstwa)
Tak, do każdego zbioru danych musi być wybrana licencja, na której Deponujący go udostępnia.
Tak. RODBUK zapewnia długoterminowe archiwizowanie danych na serwerach ACK Cyfronet AGH. Kopie plików z danymi są automatycznie tworzone w czasie rzeczywistym, a kopie metadanych raz na dobę. Kopie bezpieczeństwa są przechowywane w różnych lokalizacjach.
Zbiory danych badawczych, zdeponowane w RODBUK mogą podlegać:
– ustawom, rozporządzeniom, aktom prawnym UE;
– wewnętrznym regulacjom jednostki naukowej (np. regulamin zarządzania własnością intelektualną i komercjalizacji; polityka otwartości);
– umowom (np. regulamin konkursu grantowego, umowa grantowa, umowa konsorcjum, umowy z członkami zespołu badawczego),
– regulaminowi repozytorium.
Właścicielem zbioru danych badawczych jest ich twórca, a korzystanie z nich odbywa się na zasadach określonych w licencji, na której zbiór danych został udostępniony.
Wszystkie dane zgromadzone w RODBUK są przechowywane i udostępniane bezterminowo z zachowaniem zasad bezpieczeństwa danych.
O udostępnieniu danych badawczych decyduje ich twórca, uwzględniając wytyczne jednostki finansującej badania, w ramach których dane powstały.
Data Steward weryfikuje wprowadzony opis zbioru pod kątem jego kompletności i poprawności. Na ten proces składa się sprawdzenie poprawności metadanych oraz załączonych plików. Jeżeli opis i pliki zostały wprowadzone poprawnie – zbiór danych zostanie opublikowany a w razie wątpliwości, Data Steward może odesłać Deponującemu zbiór do poprawy, kontaktując się z nim mailowo.
Jeżeli zbiór danych przeszedł wszystkie etapy weryfikacji i został zatwierdzony (tzn. opublikowany), a wymaga modyfikacji, należy skontaktować się z Data Stewardem swojej instytucji mailowo lub telefonicznie
Nie można dokładnie przewidzieć, ile czasu minie, nim zdeponowany zbiór danych zostanie ostatecznie zatwierdzony i opublikowany w RODBUK. Jeśli wprowadzone metadane, pliki z danymi oraz nadana licencja są prawidłowe, Data Steward może opublikować zdeponowany zbiór danych do 3 dni roboczych.
Nie ma konieczności ponownego przesyłania opisu. Najprostszy sposób na uzupełnienie, to przesłanie pliku drogą mailową do Data Stewarda.
Tak, autor może edytować zbiór i zapisać jego wersję roboczą. Wszystkie zmiany zatwierdza Data Steward. Przed dokonaniem jakiejkolwiek korekty opublikowanego już zbioru danych należy skontaktować się z Data Stewardem swojej uczelni.
To, jak opis bibliograficzny zbioru danych będzie wyglądał, zależy przede wszystkim od przyjętego w publikacji stylu cytowań. Powinien zawierać podstawowe informacje takie, jak: autora, rok, tytuł, miejsce udostępniania np. nazwę repozytorium, wersję, identyfikator. Poniżej kilka wybranych przykładów:
STYL APA
Cieśla, M. (2024). Numerical modelling of an anisotropic molecule diffusion through cylindrical channel. Version 1 [dataset]. RODBUK. https://doi.org/10.57903/UJ/QRHLMI
STYL IEEE
Cieśla, M. “Numerical modelling of an anisotropic molecule diffusion through cylindrical channel”. (Version 1) June 26, 2024. Distributed by RODBUK. https://doi.org/10.57903/UJ/QRHLMI
HARVARD
Cieśla, M. (2024) “Numerical modelling of an anisotropic molecule diffusion through cylindrical channel”. (Version 1). Available at: RODBUK. https://doi.org/10.57903/UJ/QRHLMI
CHICAGO
Cieśla, M. “Numerical modelling of an anisotropic molecule diffusion through cylindrical channel”. (Version 1). RODBUK, 2024. https://doi.org/10.57903/UJ/QRHLMI